روش‌های کنترل فشار خون بدون مصرف دارو

 دکتر آرش هاشمی
 
فشار خون  

بیمارانی که فشار خون بالا دارند، بعد از تشخیص نوع فشار خونه اولیه یا ثانویه برای آنها، باید تحت درمان قرار گیرند. عدد کنترل فشار خون برای گروه‌های سنی مختلف و وضعیت قلبی و عروقی گونان متفاوت بوده، ولی بطور کلی رسیدن به هدف نهایی کنترل فشار خون که توسط پزشک تعیین می‌شود علاوه بر درمان دارویی، نیاز به تغییر در سبک زندگی افراد نیز داشته که این تغییرات می‌توانند به اندازه داروها یا حتی بیشتر از آن مفید بوده و در نهایت بیمار را از مصرف دارو بی‌نیاز کنند. همچنین تغییرات سبک زندگی علاوه بر کنترل فشار خون، ریسک ابتلا به بیماری‌های قلبی و عروقی را نیز کاهش می‌دهد. 

اولین مورد کاهش وزن است. 

معمولا افزایش وزن منجر به بالا رفتن فشار خون شده و همچنین بالا بودن وزن در موارد بسیار شدید باعث وقفه تنفسی (آپنه) در خواب شده که این مورد هم باعث افزایش فشار خون می‌شود. کاهش وزن یکی از موثرترین و مهمترین فاکتور در تغییرات سبک زندگی است، حتی کاهش اندک وزن نیز به کاهش قابل ملاحظه فشار خون کمک می‌کند. بصورت کلی هر یک میلیمتر جیوه کاهش فشار خون نیاز به کاهش یک کیلوگرم از وزن دارد. همچنین علاوه بر کاهش وزن، کاهش چربی دور شکم نیز یکی از موارد مهم از این دست است. بطور کلی آقایان با دور شکم بیش از ۱۰۲ سانتیمتر و خانم‌ها با دور شکم بیش از ۸۹ سانتیمتر ریسک بیماری‌های قلبی عروقی بیشتری دارند، البته این مورد هم با نوع نژاد متفاوت بوده و توصیه کلی کاهش چربی دورشکم تا حد توان است.

مورد دوم در کاهش فشار خون ورزش بطور منظم است. 

ورزش منظم روزانه بصورت دو ساعت در هفته یا حدود بیست تا سی دقیقه در اکثر روزهای هفته می‌تواند فشار خون را تا هشت میلیمتر جیوه کاهش دهد. نکته مهم در این روش تدام آن است و همچنین اگر افرادی که هم اکنون فشار خون نداشته این مورد را دنبال کنند ریسک ابتلا به این بیماری در سنین بالاتر را در خود به میزان قابل توجهی کاهش خواهند داد. ورزش‌های هوازی در این روش بسیار مفیدتر هستند، مثل: پیاده‌روی، دویدن، دوچرخه سواری، شناکردن و … علاوه بر این برای شروع ورزش‌های مداوم بهتر است یک یا دو روز در هفته را به ورزش‌های قدرتی مثل وزنه برداری و نرمش اختصاص دهید، ولی برای کاهش فشار خون ورزش‌های هوازی نقش پررنگ‌تری دارند. 

مورد سوم تغییرات رژیم غذایی در افراد است. 

هرچقدر که میوه‌جات، سبزی‌جات بیشتر و لبنیات کم چرب‌تری را مصرف کنید به کاهش فشار خون کمک خواهیم کرد. همچنین از مواد با پتاسیم بالاتر استفاده شود چون اثر پتاسیم بر قسمت مضر نمک (سدیم) به کاهش فشار خون کمک می‌کند. میوه و سبزیجات منابع غذایی سرشار از پتاسیم می‌باشند. همچنین هنگام خرید در سوپرمارکت‌ها باید به برچسب مواد غذایی دقت کرده و از میزان نمک موجود در آنها اطلاع پیدا کنیم. برخی از مواد دارای نمک‌های غیر مستقیم می‌باشند مثل محصولات غذایی کنسرو شده، تن ماهی و … که این مواد حجم نمک زیادی داشته و مضر است. کاهش سدیم در مواد غذایی نیز باعث کاهش تا یک میلیمتر جیوه از فشار خون شده و هرچقدر که مصرف سدیم کمتر باشد بهتر است. برای این کار از مصرف غذایی پروسس شده خودکاری کنید. مورد بعدی محدود کردن مصرف الکل خواهد بود که باعث کاهش فشار خون تا چهار میلیمتر جیوه می‌شود. مورد بعدی قطع مصرف سیگار خواهد بود که تاثیر بسیار زیادی در کاهش فشار خون خواهد داشت. همچنین کم کردن مصرف کافيین و قهوه در روز موثر خواهد بود که حتی مصرف قهوه باعث افزایش فشار تا ده میلیمتر جیوه نیز خواهد بود. البته این مورد برای کسانی نخواهد بود که بطور منظم قهوه مصرف می‌کنند. ولی در نهایت توصیه می‌شود مصرف قهوه را به حداکثر دو یا سه فنجان در رسانده و برای اندازه‌گیری فشار حداقل ۳۰ دقیقه پس از نوشیدن قهوه اقدام نمایید. کاهش استرس، منظم کردن ساعت خواب و … و در نهایت مانیتور کردن منظم فشار خودن بصورت روزانه در منزل نیز توصیه می‌شود. 

فشار خون در بیماران قلبی و عروقی

در نهایت هم ممکن است هیچ کدوم از روش‌های بالا برای کاهش فشار خون موثر نبوده و درمان دارویی آغاز شود. یعنی روش‌های ذکر شده الزاما روش‌های درمانی نیست بلکه نقش مکمل یا بازدارنده خواهند داشت.

، ، ، ، ، ، ، ، ، ، ، ،

 مطالب دیگر